Neno *arubasitini* katika lugha ya Kiswahili ni *Nomino [Ngeli: i-/zi-]* yenye maana zifuatazo:
1. Makumi sita na mamoja manne.
2. Mchezo wa karata ambapo karata inayotawala ndiyo huongoza mchezo na mshindi hupatikana kwa kupata idadi ya 60 kwenda juu.
Neno *arubasitini* limechukuliwa kutoka maneno mawili ya Kiarabu *arbau* na *sittuuna* ( *soma: arbau wa sittuuna/arbaa wa sittiina اربع وستون/اربع وستين )* yenye maana ya makumi sita na mamoja manne; sitini na nne (64).
Kinachodhihiri ni kuwa nomino ya Kiarabu *arbau wa sittuuna اربع وستون* ilipoingia katika Kiswahili na kutoholewa kuwa neno *arubasitini* halikubadili maana yake inayohusu idadi katika lugha asili - Kiarabu bali lilibeba maana mpya ya mchezo wa karata ambapo karata inayotawala ndiyo huongoza mchezo na mshindi hupatikana kwa kupata idadi ya 60 kwenda juu.
*TANBIHI:*
1. Mchezo wa karata - *arubasitini* - ni mashuhuri sana pwani ya Afrika Mashariki na kule Ujerumani kuna mchezo wa karata wa 66 (Kijerumani: *Sechsundsechzig*), ambao wakati mwengine hujulikana kama *Paderbörnern.*
2. Kamusi za Kiswahili zimesajili maneno mengine yanayohusu idadi kama vile arubaishirini (24), arubamia (400), arubatashara (14), maneno ambayo hutumika zaidi katika mashairi na tenzi si katika mawasiliano ya kawaida.
4. Ujira anaolipwa mtu kwa kazi aliyoifanya; mshahara.
3. Upole na huruma.
4. Moyo wa huruma.
5. Anachoruzukiwa mtu na Mwenyezi Mungu.
Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ( *rizqun/rizqan/rizqin رزق*) lilipoingia katika lugha ya Kiswahili na kutoholewa kuwa neno *riziki* maana yake katika Kiarabu haikubadilika.
Neno *arzaki* katika lugha ya Kiswahili ni nomino [ *Ngeli: i-/zi-]* iliyo wingi wa neno riziki.
Neno hili *arzaki* (soma: *arzaaqun/arzaaqan/arzaaqin ارزاق* ) katika lugha ya Kiarabu ni wingi wa neno 'rizqun' kama lilivyofafanuliwa hapo juu.
Kinachodhihiri ni kuwa neno hili *arzaaqun*(soma: *arzaaqun/arzaaqan/arzaaqin ارزاق*) lilipoingia katika Kiswahili na kutoholewa kuwa neno *arzaki* maana yake katika lugha asili - Kiarabu haikubadilika.
Neno arubaini katika lugha ya Kiswahili ni Nomino [Ngeli: i-/zi-] yenye maana zifuatazo:
1. Kumi mara nne; makumi manne.
2. Siku ya arubaini baada ya mwanamke kujifungua.
3. Kumbukumbu inayofanywa siku ya arubaini toka mtu kufariki Dunia kulingana na itikadi za kimadhehebu au kimila.
4. Kipindi cha uhuishwaji, kupewa nguvu mpya na ukombozi kunakofanywa kwa siku arubaini za kujitakasa katika madhehebu ya Kikristo.
Neno arubaini limechukuliwa kutoka neno la Kiarabu arbauun ( soma: arbauuna/arbaiina اربعون/اربعين) neno lenye maana ya idadi inayoundwa na makumi manne.
Kinachodhihiri ni kuwa neno la Kiarabu arbauun اربعون lilipoingia katika Kiswahili na kutoholewa kuwa neno arubaini halikubadili maana yake katika lugha asili - Kiarabu bali lilibeba maana mpya zinazohusiana na mila, desturi na itikadi wakati wa kujifungua mwanamke, kufa mtu na kipindi cha uhuishwaji katika imani ya Kikristo.
TANBIHI:
Katika Uislamu neno arubaini hususan siku arubaini huhusishwa na mchakato wa makuzi ya mimba toka kutungwa hadi kupuliziwa roho.
Mtume Muhammad (Allaah Amrehemu na Ampe Amani) ameuelezea mchakato huu wa makuzi ya mimba katika Hadith kutoka kwa Swahaba Abuu Abdir-Rahmaan Abdillaah bin Mas-uud (Allaah Amridhie) ambaye amesema: “Ametusimulia Mjumbe wa Allaah (Allaah Amrehemu na Ampe Amani) ambaye ni mkweli mwenye kuaminiwa: “Hakika kila mmoja wenu hukusanywa umbo lake katika tumbo la mama yake siku arobaini akiwa ni mkusanyiko wa mbegu (za uzazi za mama na baba), kisha arobaini zijazo huwa ni donge la damu, kisha arobaini zijazo huwa pande la nyama, kisha Allaah humtuma Malaika kwake na kumpulizia roho (yake). Na huamrishwa mambo manne; kuandika riziki yake, ajali yake (umri atakaoishi duniani), amali zake, na (ni) mtu muovu au mwema. Wallaahi! Naapa kwa Yule Ambaye hakuna muabudiwa wa haki isipokuwa Yeye, hakika mmoja wenu huenda afanye amali za watu wa Peponi hadi ikawa baina yake na Pepo ni dhiraa na kile kilichoandikwa kikathibiti akafanya amali za watu wa motoni na akaingia motoni. Na mmoja wenu hufanya amali za watu wa motoni hadi ikawa baina yake na moto ni dhiraa na hapo kile kilichoandikwa kikathibiti akafanya amali za watu wa Peponi akaingia Peponi." (Hadith hii inapatikana katika vitabu cha Hadith za Mtume Muhammad viitwavyo Sahih Al-Bukhary na Sahih Muslim).
MJA ANA SURA MBILI
Kuna maisha mawili, kwake mja duniani,
Kila aliye na mwili, haishi kama peponi,
Huwa ana sura mbili, malaika na shetani,
Ila twaiona moja, iwekwayo hadharani.
Hii sura ya awali, inapendeza machoni,
Lakini hii ya pili, wengine hawaioni,
Ingawa haiko mbali, kaiweka mafichoni,
Ila twaiona moja, iwekwayo hadharani.
Mwingine kutwa husali, anashinda ibadani,
Kuwa mja wa Jalali, kumbe toba! Mtihani,
Analo lile la pili, mfano kuwa muhuni,
Ila twaiona moja, iwekwayo hadharani.
Tungalijua ya pili, kuwa huyu ni shetani,
Tungetupilia mbali, kumtia masifuni,
Ila siye hatujali, kwa vile hatuioni,
Ila twaiona moja, iwekwayo hadharani.
Na wengine hawalali, watuchezea mwilini,
Kesho mavune ya mwili, hatujui kuna nini,
Kumbe yule mwanamwali, katufinyanga mwilini,
Ila twaiona moja, iwekwayo hadharani.
Ifichukapo ajali, ya pili kuibaini,
Tunaanza kujadili, na huyu eti jamani,
Yu vile tangu awali, alikuwa mafichoni,
Ila twaiona moja, iwekwayo hadharani.
Wala msinipe swali, ninatunga kuna nini,
Kwa wali na marijali, mja usimuamini,
Kesho taanguka chali, ukweli kiubaini,
Ila twaiona moja, iwekwayo hadharani.
Nafunga siendi mbali, usiku sasa laleni,
Nilosema muyajali, sijitie matatani,
kuna uongo na kweli,
Ila twaiona moja, iwekwayo hadharani.
Neno *arshi* katika lugha ya Kiswahili ni *Nomino [Ngeli: i-/zi-]* yenye maana zifuatazo:
1. Kiti kitukufu cha ufalme na utukufu wote wa Mwenyezi Mungu; kiti cha enzi cha Mwenyezi Mungu.
2. Kiti cha uongozi cha Mfalme, Rais au mtawala mwengine; kiti cha mamlaka.
3. Malipo anayotoa mtu kama fidia kwa kumsababishia mtu mwengine kutoka damu au kifo cha mtu.
Neno *arshi* limechukuliwa kutoka neno la Kiarabu *arshu* ( *soma: arshun/arshan /arshin عرش )* neno lenye maana zifuatazo:
1. Kiti cha Enzi cha Mwenyezi Mungu.
2. Ufalme, utawala.
3. Kiti cha enzi/kitanda cha mfalme.
4. Dari ya nyumba.
5. Paa la nyumba aghalabu lililotengenezwa kwa matete, mwamvuli mkubwa.
6. Miti inayofungwa kwenye mizabibu ili kuisimamisha.
7. Kiongozi wa kundi la watu *arshul qawmi عرش القوم.*
8. Kiota cha ndege *arshutw twaairi عرش الطائر.*
Kinachodhihiri ni kuwa neno la Kiarabu *arshu عرش* lilipoingia katika Kiswahili na kutoholewa kuwa neno *arshi* halikubadili maana zake za kiti cha enzi cha Mwenyezi Mungu, kiti cha enzi cha mtawala (rais, mfalme) na mamlaka na ufalme bali liliacha maana zingine katika Kiarabu na kuchukua maana mpya ya fidia inayolipwa kwa kusababisha mtu kutokwa damu au kifo cha mtu.
Neno la Kiarabu lenye maana ya fidia inayolipwa kwa kusababisha mtu kutokwa damu au kifo cha mtu ni *diyah (soma: diyatun/diyatan/diyatin دية).*
Neno dhuk.u katika lugha ya Kiswahili ni kitenzi elekezi chenye maana ya onja ladha ya chakula, tia kitu mdomoni kwa ajili ya kujua ladha yake.
Neno dhuk.u limechukuliwa kutoka kitenzi elekezi cha Kiarabu dhuq ( soma: dhuq/dhuuqi /dhuqaa/dhuuquu/dhuqna ذق ) kitenzi cha Kiarabu cha kuamrisha chenye maana ya onja ladha ya chakula au kinywaji.
Kitenzi cha Kiarabu dhuq ذق (onja) kinatokana na kitenzi cha Kiarabu dhaaqa ذاق (ameonja) na maswdar مصدر (tendo-jina) dhawqu (soma: dhawqun/dhawqan/dhawqin ذوق) yenye maana zifuatazo:
1. Kuonja ladha ya chakula.
2. Kuonja adhabu; kuteseka.
3. Hisi zenye kuathiri zinazotokana na kazi ya kifasihi au kisanii.
Kinachodhihiri ni kuwa neno la Kiarabu dhuq ذق lilipoingia katika Kiswahili na kutoholewa kuwa neno dhuku halikubadili maana yake katika lugha asili - Kiarabu.
Neno arufu katika lugha ya Kiswahili ni Nomino [Ngeli: i-/zi-] yenye maana ya nywele ndefu zinazoota kuzunguka shingo ya mnyama kama vile simba, farasi.
Neno arufu limechukuliwa kutoka neno la Kiarabu urfu ( soma: urfun/urfan /urfin عرف ) neno lenye maana zifuatazo:
1. Tabia za jamii, desturi.
2. Jambo maarufu lililozoeleka kufanywa na jamii fulani.
3. Nywele za shingoni mwa farasi.
4. Upanga wa jogoo.
5. Sehemu ya ardhi iliyoinuka.
6. Kilele cha mlima.
7. Wimbi la bahari.
Kinachodhihiri ni kuwa neno la Kiarabu urfun عرف lilipoingia katika Kiswahili na kutoholewa kuwa neno arufu lilichukua kutoka Kiarabu maana mahsusi ya nywele ndefu zinazoota kuzunguka shingo ya farasi na kuifanya maana ya nywele ndefu zinazoota kuzunguka shingo ya mnyama kama vile simba na farasi.
