HII NDIYO ETIMOLOJIA YA NENO 'AHERA/AKHERA'

Neno *ahera/akhera* katika lugha ya Kiswahili ni *nomino: [Ngeli: i-/-zi*] yenye maana ya:

1. Mahali panapoaminiwa kuwa ndiko roho za wafu zinakoenda.

2. Maskani ya roho za wanadamu baada ya mauti/kifo.

Katika lugha ya Kiarabu, neno hili *ahera/akhera*( *soma: aakhiratun/aakhiratan/,aakhiratin آخرة )* ni nomino ya Kiarabu yenye maana zifuatazo:

1. Kinyume cha Dunia. Kuna aya katika Qur'aan Tukufu isemayo: "Miongoni mwenu wapo wanaoitaka Dunia, na miongoni mwenu wapo wanaoitaka Akhera." (Qur'aan Tukufu, Sura ya 3 (Surat Aali Imraan, Aya ya 152).

2. Kinyume cha mwanzoni; mwishoni.

3. Maskani ya roho za wanadamu baada ya kifo.

Kinachodhihiri ni kuwa neno hili *aakhira* lilipoingia katika  Kiswahili na kutoholewa limezoeleka kutamkwa *ahera* na *akhera* likibeba maana moja ya maskani ya roho za wanadamu baada ya kifo.

*Shukran sana.*

*Khamis S.M. Mataka.*

HII NDIYO ETIMOLOJIA YA NENO 'AHSANTE'

Neno ahsante katika lugha ya Kiswahili ni kihisishi: tamko analotoa mtu wakati wa kushukuru.

Katika lugha ya Kiarabu, neno hili ahsante( soma: ahsanta/ahsanti/ahsantumaa/ahsantum/ahsantunna ) احسنت/احسنتما/احسنتم/احسنتن) ni kitenzi cha Kiarabu chenye maana ya kufanya vizuri.
Ahsanta = Wewe mwanamume umefanya vizuri.
Ahsanti = Wewe mwanamke umefanya vizuri.
Ahsantumaa = Nyinyi wawili mmefanya vizuri.
Ahsantum = Nyinyi wanaume wengi mmefanya vizuri.
Ahsantunna = Nyinyi wanawake wengi mmefanya vizuri.

Neno hili, kwa wazungumzaji wa pwani, wamezoea kulichukua kama lilivyo katika Kiarabu kwa  mwanamume mmoja kumwambia ahsanta , mwanamke mmoja kumwambia ahsanti , watu wawili kuwaambia ahsantumaa , wanaume wengi kuwaambia ahsantum , na wanawake wengi kuwaambia ahsantunna.

Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ahsante ambalo hutumika bila ya kuzingatia jinsia, ambalo kwa watu wengi huwa ahsanteni, halikutumika sana kwa Waswahili wa pwani ambao walizowea kulitumia kama linavyotumika katika lugha ya Kiarabu. 

Shukran sana.

Khamis S.M. Mataka.

HISIA ZANGU
Nilijaribu kuficha, niwe Kama simpendi,
Moyo unanichokocha, kumpata yule fundi,
Naona huku kuficha, kunanifanya siwandi,
Natangaza nampenda,  mpeni habari hizi.

Hisia zanifumuka, moyoni kunikeketa,
Ni yule ninamtaka, mwambe aache matata,
Ninamtaka haraka, tafurahi kumpata,
Natangaza nampenda, mpeni habari hizi.

Ninaomba samahani, kiwa nimevunja mwiko,
Kwa wetu utamaduni, niendako mie siko,
Sema nampenda Nani, inazua chokochoko,
Natangaza nampenda, mpeni habari hizi.

Mkisema naigiza, eti tulivyo malenga,
Bure mtanipoteza, mniue mie Sanga,
Leo ninamtangaza, nimepagawa mkinga,
Natangaza nampenda, mpeni habari hizi.

Kwanza nimependa ndevu, sharubu nazo sharafa,
Na macho yake makavu, yaniletea maafa,
Mwambieni Nina wivu, kumkosa nitakufa,
Natangaza nampenda, mpeni habari hizi.

Si mweusi si mweupe, bwana yupo katikati,
Kijana Hana mapepe, Wala Hana hatihati,
Mwambieni hata lepe, siku hizi silipati,
Natangaza nampenda, mpeni habari hizi.

Ni mrefu wa kadiri, si mnene si mwembamba,
Kumpata ni fahari, mtaani nitatamba,
Nimemuomba Kahari, ake kwangu huyu mwamba,
Natangaza nampenda, mpeni habari hizi.

Siendelezi kutunga, nimeanza kumuwaza,
Machozi yananilenga, namlilia Hamza,
Amini akinitenga, binti mtanipoteza,
Natangaza nampenda, mpeni habari hizi.

Mtunzi Filieda Sanga
Mama b
Mabibo Dsm
0753738704

HII NDIYO ETIMOLOJIA YA NENO 'AHADI'

Neno ahadi katika lugha ya Kiswahili lina maana zifuatazo:

1. Nomino: [Ngeli: i-/-zi] mwisho wa uhai wa kiumbe aghalabu mwanadamu; mauti.

2 - Nomino: [Ngeli: i-/-zi] makubaliano yaliyofikiwa baina ya pande mbili au zaidi.

3 - Nomino: [Ngeli: i-/-zi] hakikisho la utekelezaji wa jambo ambalo mtu au watu hujipa jukumu la kutimiza.

Katika lugha ya Kiarabu, neno hili ahadi( soma: ahdun/ahdan/ahdin عهد ) ni nomino ya Kiarabu yenye maana zifuatazo:

1. Ahadi : tendo-jina kutokana na kitenzi cha Kiarabu ahida عهد ameahidi.

2. Utekelezaji wa jambo fulani.

3. Dhamana.

4. Amani.

5. Mapenzi.

6. Dhima.

7. Azimio; makubaliano.

8. Wasia/wosia, usia.

9. Kiapo.

10. Andiko la uhawilishaji wa madaraka.

11. Zama/wakati, ahdush shabaabi عهد الشباب wakati wa ujana.

12. Mrithi wa ufalme, ikitanguliwa na neno waliyuu, waliyyul Ahdi ولي العهد.

13 -  Agano la Kale, likiambatana na neno Al-Qadiim, Al-Ahdul Qadiim العهد القديم، maandiko matakatifu kabla ya ujio wa Masihi Issa Mwana wa Maryam (Yesu Kristo).

14 -  Agano la Jipya, likiambatana na neno Al-Jadiid, Al-Ahdul Jadiid العهد الجديد، maandiko matakatifu yanayohusu wakati wa Masihi Issa Mwana wa Maryam (Yesu).

Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ahadi ( soma: ahdun/ahdan/ahdin عهد ) lilipoingia katika  Kiswahili lilichukua baadhi ya maana zake katika lugha ya asili- Kiarabu na kuacha maana zingine.

Shukran sana.

Khamis S.M. Mataka.

  MUUNDO_WA_VITENZI_VIVUMISHI_VIBAINISHI_N.pdf (Size: 119.98 KB / Downloads: 0)

MFAUME
vya kale ndio dhahabu, hebu kuwa mchunguzi,
Imekushuka ghadhabu, kakupiku kwa ujuzi,
Langu donda hunitibu, kwa sirinja na mizizi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Kijana uache gumu, huiwezi hii kazi,
Wawezaje kunitibu, unashindia viazi?
Mwishowe unipe tabu, iwe kazi huiwezi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Shairi ninakujibu, Mfaume nenda kozi,
Siku ulipojaribu, nikabaini huwezi,
Nenda kashike Kitabu, walimu wakupe kwizi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Nikwambe yalo nisibu, kuwa na huyu lazizi,
Naamini utatubu, akusamehe Mwenyezi,
Anajua huyu babu, Kama katoka Shirazi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Tena ushike adabu, mepata wapi makuzi?
Babu ana maajabu, mweledi wa upembuzi,
Jambo unalojaribu, taambua kikohozi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Ukimuona shaibu, kwa penzi hana ajizi,
Wewe tastaajabu, mfano sikuelezi,
Mapenzi ni mahesabu, uyajue matatuzi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Kijana unaharibu, na ujue sikuwazi,
Unajitia aibu, hali huna utatuzi,
Hauishiwi sababu, mithili yake mbaazi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Shairi ulipojibu, nilibaki bumbuwazi,
Unamtania babu, kwenye kilo hakujazi,
Yatakupata majibu, na mie simkatazi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Ninafunua Kitabu, zangu beti sikatizi,
Nikushikishe adabu, uache wako utozi,
Ona unapata tabu, ulivyoishiwa pozi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Mitindo ya Kiarabu, babu anipayo dozi,
Wala sisumbui nibu, niitwe muongopezi,
Mashine yake ajabu! Ni muhogo si kiazi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Na muda unanisibu, nende kwa babu mlezi,
Sasa naifunga nibu, ukweli mekupa wazi,
Umeyapata majibu, hoja na ufafanuzi,
Chambo yako sikuila, na babu yako ninae.

Mtunzi Filieda Sanga
Mama B
Mabibo Dsm
0753738704

  DUNIA KOKWA YA FURU AMALI YA MISEMO YA KIPEMBA.pdf (Size: 241.09 KB / Downloads: 1)