KAMUSI YA KINGONI
1: Kusakulila/Kung'olea
2: Mang'ova/Mahame
3: Fulesi/Mvi za Nywele
4: Madakali/Matope
5: Chijomela/Kisonjo
6: Mfuleni/Mto
7: Kumfuleni/Mtoni
8: Manyahi/Nyasi
9: Suwuwu/Mbu
10: Uhembe/Unga
11: Mcheche/Nne
12: Mhanu/Tano
13: Shuli/Shule
14: Njila/Barabara
15: Uleyi/Ulezi
16: Malombi/Mahindi
17: Mayau/Mihogo
18: Ngundi/Kunde
19: Msopi/Mweupe
20: Yidung'u/Nyekundu
21: Yititu/Nyeusi
22: Nyosi/Kamba
23: Kifundu/Kifundo/Siri
24: Bwelayi/Njoo
25: Hambayi/Nenda
26: Kiliukayi/Urudi
27: Jumbayi/Kimbia
28: Tilayi/Kimbia/Toroka
29: Matoki/Ndizi
30: Kuwanana/Kufanana
31: Manjwemba/Ndevu
32: Chitanda/Kitanda
33: Mpasa/Mkeka
34: Nyula/Nguo
35: Mpundi/Mwiko wa Kusongea ugali
36: Chijiku/Kijiko
37: Chihimwisi/Zezeta
38: Mandyoli/Kushoto
39: Kuhwela/Kushinda
40: Pipipi/Kutwa
41: Kudyolesa/Kulemba
42: Kuhusa/Kutoa
43: Kushuli/Shuleni
44: Shuli/Shule
45: Kuvemba/Kulia
46: Njila/Njia
47: M,betu/Umande
48: Mene/Mbuzi
49: Liguluvi/Nguruwe
50: Limbelele/Kondoo
51: Lidelele/Mlenda
52: Pitiku/Mboga ya Maboga Isiyoungwa
53: Chisamvu/Kisamvu
54: Likolo/Mboga
55: Liyoka/Nyoka
56: Lihimba/Simba
57: Linu/Jitu
58: Linyoto/Chura
59: Chibudula/Kaptura
60: Kudorola/Kuharisha
61: Tilya/Tunakula
62: Ilya/Anakula
63: Mkila/Mkia
64: Mau/Mama
65: Tata/Baba
66: Gogo/Babu
67: Bambu/Mzee
68: Kukiliwusha/KURUDISHWA
69: Chindendemesi/Kutetemeka tetemeka hususani Ukishika Kitu.
70: Kudigidala/Kutetemeka Wakati wa Baridi au Ukitoka kuoga Maji ya Baridi
71: Makisira/Mkaa
72: Kuvemba/Kulia
73: Chivembu/Msiba
74: Kulwala/Kuugua/Kuumwa
75: Kundendema/Kutetemeka
76: Libwa/Mbwa
77: Pusi/Paka
78: Ng'ombi/Ng'ombe
79: Chitita/Giza
80: Kilu/Usiku
81: kuhoma/Kuchoma
82: Kulwala/Kuugua
83: Kuhelela/Kuteremka
84: Kukwela/Kupanda Mlima au Mti
85: Kuhika/Kufika
86: Kutama/Kukaa
87: Kuyimba/Kuimba
88: Kutereka/Kupika
89: Kuhova/Kupotea
90: Kusivigana/Kuchanganya Mada kwa Kukusudia/Kumchanganya Mtu ili asitambue Siri au Diri Lako.@⁨Mwl Mama B⁩

TIYANI-FATIHA
ya mwenda omo na tezi, hachi kurudia ngama,
Nakuja kwako mwenyezi, mie mtu si mnyama,
Ningalikuwa ni ndezi, niwe na mkia nyuma,
singalilia machozi, nikakumbuka ya nyuma,
Umenipa mang'amuzi, yangu mambo kuyapima,
Nimepima siku hizi, mizani inapindama,
Maasia nimehozi, haki yamezidi kima,
Ewe Bwana mtetezi, ndiwe mgawa uzima,
Nitapokoma pumuzi, tafadhali niwe mwema.

Niwe mwema Ee Rahimu, unayetoa Rehema,
Nakuomba nirehemu, nitakasike mtima,
Mithili mwendawazimu, asotiwa mahakama,
Wala usinihukumu, motoni ukanichoma,
Ahera ni yangu hamu, palipo mahali pema,
Niondolee haramu, penye kosa tia vema,
Umri wangu makamu, dhambi zimejaa pima,
Maombini ninadumu, shetani hunisakama,
Subuhanna wa Karimu, nokoe mimi kilema.

Kilema sio wa macho, ja kiwete mchutama,
La hasha kitu kilicho, roho yangu si salama,
Hizi dhambi kochokocho, tatizo zaniandama,
Wangu mwili utakacho, ndicho kiupacho tama,
si kile ukitakacho, roho ipatapo homa,
maana nikuombacho, nipe roho ilo njema,
najua kwa kiwakacho, dumu huisha kuzima,
Kwako nikililiacho, unipe yako huruma,
kiumbe ukipendacho, mwisho nibaki salama.

Mwisho wa mtu kunuka, najua zama na zama,
Mana nafanya haraka, wenda leo ndo kiama,
nikifa ni takataka, yatoka yangu heshima,
hapo roho itatoka, yendapi siwezi sema,
kiwa kwako itafika, nikawa tena mzima,
sinandikie waraka, kunangushia lawama,
bali nondoe mashaka, niache kushika tama,
niwe nao malaika, niimbe nao selema,
huku kule kuzunguka, tukuimbie Rahima.


Mtunzi Filieda Sanga
Mama B
Mabibo Dsm
0753738704

Neno mudiri katika lugha ya Kiswahili ni nomino yenye maana zifuatazo:

1. Mkuu wa idara au kitengo katika taasisi.

2. Kiongozi anayetawala eneo la nchi kama vile wilaya; Afisa Tawala wa Wilaya.

Katika lugha ya Kiarabu, neno hili mudiri (mudiirun/mudiiran/muddirin مدير) lina maana zifuatazo:

1.  Msimamizi wa shughuli na maamuzi katika eneo la kazi; Mkurugenzi, Mkuu wa Shule/Chuo, Mkuu wa Idara/Kitengo.

2. Mahali paliposakafiwa udongo (kivumishi).

3. Jina la mtendaji wa kitenzi cha Kiarabu adaara أدار ameongoza/ameendesha; mwongozaji/mwendeshaji.

Katika Lugha ya Kiarabu neno hili *mudiir* linatumika kwa jinsia zote (nadra kwa maneno mengi ya Kiarabu) na wingi wake ni mudaraau/mudaraa'a  مدراء .

Na neno mudiria katika lugha ya Kiswahili ni nomino yenye maana zifuatazo:

1. Eneo la kiutawala la nchi ambalo mkuu wake ni Mudiri.

2. Wilaya au jimbo.

Katika lugha ya Kiarabu, neno hili mudiria (mudiiriyyatu/mudiiriyyatan/mudiiriyyatin (soma: مديرية) lina maana zifuatazo:

1. Eneo au taasisi ambayo mkuu wake ni Mudiir (Neno hili limesanifiwa na si neno asili la lugha ya Kiarabu.)

2. Ni eneo la utawala la kiserikali.

Ni dhahiri kuwa maneno haya yalipoingia katika Kiswahili maana zake katika lugha yake ya asili - Kiarabu hazikubadilika.

Shukran sana.

Khamis S.M. Mataka.

HII NDIYO ETIMOLOJIA YA NENO ' USTADHI'

Neno Ustadhi katika lugha ya Kiswahili ni nomino yenye maana zifuatazo:

1. Mtu mwenye kiwango kikubwa cha elimu.

2. Mtu mwenye maarifa au ujuzi wa kufundisha.

3. Ubingwa au uhodari wa hali ya juu.

4. Jina la heshima la mahiri, mtungaji wa nyimbo, mwimbaji, mpigaji muziki (ala/vyombo) za/vya muziki na kadhalika.

Katika lugha ya Kiarabu, neno hili ustadhi ( ustaadhun/ustaadhan/ustaadhin استاذ) lina maana zifuatazo:

1. Mwalimu (yeyote yule).

2. Rais/Kiongozi.

3. Mwanachuoni/Mwanazuoni; Mtu mwenye kiwango kikubwa cha elimu.

4. Mtu mahiri katika elimu au ujuzi fulani anayewafundisha wengine.

5. Hadhi ya kiakademia katika ndaki/vyuo vikuu; Profesa.

Ingawa Kamusi Kuu ya Kiswahili na Kamusi ya Kiswahili ya Karne ya 21 zimesajili kuwa etimolojia ya neno hili *(ustadhi)*  ni *Kiarabu*, ukweli ni kwamba hili *si neno la asili la Kiarabu* bali ni neno la kiajemi *(kifursi)* limeingia katika lugha ya Kiarabu karne ya 13 wakati wa Utawala/ Ufalme wa Uthmaaniyyah (Ottoman Empire).
Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ( *ustadhi* *أستاذ*  ) lilipoingia katika lugha ya Kiswahili maana zake katika lugha yake ya asili - Kiarabu haikubadilika.

*Shukran sana.*

*Khamis S.M. Mataka.*

  SITINI IMETIMIKA .pdf (Size: 147.14 KB / Downloads: 1)

HII NDIYO ETIMOLOJIA YA NENO ' SHARUBATI'

Neno *sharubati* katika lugha ya Kiswahili ni nomino yenye maana zifuatazo:

1. Kinywaji laini ambacho hutengenezwa kwa maji ya matunda au sukari na kisha kutiwa rangi.

2. Kinywaji kinachitengenezwa kwa matunda au maziwa na kutiwa sukari na rangi.

Katika lugha ya Kiarabu, neno hili *sharubati* ( **sharubaatun/sharubaatin* *شربات* ) lina maana zifuatazo:

1. Kinywaji kinachotengenezwa kwa maji ya matunda yenye utamu kiasi.

2. Kinywaji chochote mchangayiko.

Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ( *sharubati*/ * *شربات*  ) lilipoingia katika lugha ya Kiswahili maana yake katika lugha yake ya asili - Kiarabu haikubadilika.

*Shukran sana.*

*Khamis S.M. Mataka.*

HII NDIYO ETIMOLOJIA YA NENO ' MAAKULI'.

Neno *maakuli* katika lugha ya Kiswahili ni nomino yenye maana zifuatazo:

1. Kitu kinachopikwa na kuliwa na kumfanya mtu aishi; chakula cha aina yoyote.

2. Aina mbalimbali za vyakula.

Katika lugha ya Kiarabu, neno hili *maakuli* ( **maakuulun/maakuulan/maakuulin* *ماكول/ماكولا* ) lina maana zifuatazo:

1. Jina la mtendewa wa kitenzi cha Kiarabu cha wakati uliopita *fiilun maadwin* *فعل* *ماض*    *akala*  *اكل* *(amekula)*;chenye kuliwa, kiliwacho. Wingi wake ni neno *maakulaat* *مأكولات* pia *ma-aakil مآكل* .

2. Chakula chochote kile.

Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ( *maakuli*/ * *ماكول*  ) lilipoingia katika lugha ya Kiswahili maana yake katika lugha yake ya asili - Kiarabu haikubadilika.

*Shukran sana.*

*Khamis S.M. Mataka.*