Uwaridi uwa zuri, mwenzenu nimelipata,
limi andiko nakiri, nimeshaweka ukuta,
Nimenukia uturi, kiroho kusitasita,
Nimesahau ya zama, ya nyuma sitaki tena.

Udongo tapalilia, na samadi shindilia,
Maji nitamwagilia, magugu nitayatoa,
Uzio taliwekea, haribifu kuzuia,
Nimesahau ya Zama, ya nyuma sitaki tena,

Ua Lina rangi nzuri, haijawahi tokea,
Ua lacheza kachiri, upepo ukipipea,
Linanipa umahiri, kwa kalamu kusifia,
Nimesahau ya Zama, ya nyuma sitaki tena.

©Nyerere Ideas

0656-498341

SHAIRI : UTANDAWAZI (Globalization)
—————————————
1.
Shukurani Maulana, kun’gea nafasi hini,
u mkarimu Rabana, Mwenyenzi Mungu makini.
Mola nakuomba sana, wanyonge utulindeni,
na huu utandawazi, uloundwa nchi papa.
2.
Kwa huu utandawazi, mapapa wanatumia,
kwendeleza waziwazi, mfumo uharamia.
Hawa damu hawalazi, nafasi huitumia,
utandawazi ni chombo, mwafaka cha mabepari.
3.
Kipindi hakitakuwa, bepari kuwa na utu,
siku zote atakuwa, kama ”nondo mla watu”.
Zama hizi anakuwa, anakula wengi watu,
kwa huu utandawazi, poleni sana wanyonge.
4.
Utandawazi sikia, ni globolaizesheni,
imefungiwa dunia, ndani yake moja sheni.
Sayansi teknolojia, ni matumizi yakini,
ya mfumo haramia, wake huo ufisadi.
5.
Vita leo duniani, vinawamaliza watu,
wote tuko mashakani, mtu anakula mtu.
Ni wafadhili makini, wa kuwagawanya watu,
mapapa hawa hasidi, kupitia ‘tandawazi.
6.
Libya leo angalia, pia Somali na Mali,
Iraki pia Siria, na kwingine tahadhali.
Leo dunia yalia, wanyonge hawana hali,
ni matokeo ya huu, utandawazi fisadi.
7.
Rwanda yaliyotokea, mauaji ya kimbali,
sana yanaelezea, ya ubepari makali.
Unyama uloenea, ni matokeo dhahiri,
ya huu utandawazi, leo tun’okumbatia.
8.
Palipokuwa salama, umeingia unyambi,
dawa za kulevya jama, uhuru wa tabia mbi.
Zile mila zetu njema, mbadala wake dhambi,
uchi sawa hadharani, ndo huo utandawazi.
9.
Ushoga ‘metufikia, kutoka ughaibuni,
debe wanaupigia, sana wakiuthamini.
Kwao wanafaidia, na mambo ya ushetwani,
kupita utandawazi, unyambi watumwagia.
10.
Mola sana utulinde, zama ‘zi tupitilize,
utandawazi tulinde, wanyonge usitumeze.
Una nguvu kila ‘pande, bepari ndogo nguvu’ze,
tupatie hekima’zo tupone utandawazi.
______
Rwaka rwa Kagarama, Mshairi Mnyarwanda,
Jimbo la Mashariki, Wilaya ya Nyagatare,RWANDA.

Heri hapa nipahame, nirudi kwetu wenzangu
Nikalishe nikalime, nikafinyange na vyungu
Lakini musinipime, kutaka undani wangu
Kumbe nangojwa niseme, nipashwe vidonge vyangu

Ni kimya sitolalama, nilonalo siwambii
Bora nirudie nyuma, ingawa siyakimbii
Naitafuta salama, ninaradhiwa kudhii
Kumbe kwa kutokusema, pia haisaidii

Kila nikiyaungama, yasiwe mambo ya ngumi
Wao wakiniandama, kunisingizia mimi
Hudhania yatazima, kwa kuufyata ulimi
Kumbe wao watasema, ingawa mimi sisemi

Wao wananizingira, wanibanangia boma
Napigwa kama mpira, waniteka wanizoma
Siwafanyii hasira, ingawa yananichoma
Naamuwa kuwazira, watajibiwa na koma

Hapa najifanya bubu, sineni wanganinena
Najitoa taratibu, haya si ya nyemi tena
Nacha zipande ghadhabu, tuanze kujibizana
Wakisema niwajibu, ibaki kutukanana

Mohamed Khamis
Takaungu
03.04.2019

SHAIRI : UDINI NA UKABILA
——————————
1.
Itikadi ya udini, na ile ya ukabila.
N’kifikiri kwa makini, naona tupu balaa.
Ukabila na udini, maovu haya masuala.
Yeyote mpenda kheri, aepuke dhana hizi.
2.
Ukishamiri udini, hata ukabila pia.
Vikakujaa moyoni, weye ‘mepotoka ndia.
Mtego wake shetani, tayari ‘meng’ang’ania.
Weye umeharibika, hatari kwa jamii yako.
3.
Kama kheri waitaka , kwako na jamaa zako.
Na zake Mola baraka, Hata kwayo nchi yako.
Kataa kwa uhakika, kwawo wote moyo wako.
Kuyashabikia haya, udini na
ukabila.
4.
Kumbuka jamii zetu, ziliishi kwa amani.
Wahenga mababu zetu, wali na zao imani.
Tukifanya mambo yetu, salama u salimini.
Yeo tunachafuana, kisa udini ‘kabila.
5.
Shemeji muisilamu, aidha na dada yangu.
Miye siyo mwisilamu, kama hao ndugu zangu.
Na n’na wajibu maalumu, kwa kaya ya jamaa’angu.
Niwache wajibu huo, sababu Waisilamu?
6.
Kwanza nikitafakari, wa Ukiristo asili.
Halafu nikifikiri, wa Usilamu asili.
Hatimaye ninakiri kuwa si ya kaya mbili.
Asili’ze kaya moja, ya babu Aburahamu.
7.
Hizo yeo dini zetu, zili na bora imani.
Zalenga kwa Mungu wetu, wa salama na amani.
Tukatae katukatu, Tulio makanisani.
Kuchukia ndugu zetu, walio misikitini.
8.
Tuitafute salama, huku twathaminiana.
Tulinde yetu jamaa, huku twaheshimiana.
Udini mbaya jama, ukabila ni laana.
Kuyashabikia haya, yakini uhayawani.
—————————
Rwaka rwa Kagarama (Mshairi Mnyarwanda)
Jimbo la Mashariki, Wilaya ya Nyagatare, RWANDA.

SHAIRI : ETI SIYE TULIKUWA, WASHENZI HAPO ZAMANI
**************
Jameni ninaumia, sana ninahangaika,
mno nikifikiria, imepita mingi miaka,
tangu zama n’kisikia, n’kisoma wanoandika,
eti siye tulikuwa, washenzi hapo zamani.
****
Vitabu waliandika, Waasia na Wazungu,
hata ndugu Wafirika, waliofundwa kizungu,
‘ti hatukuthamanika, mbele ya kuja Wazungu,
eti siye tulikuwa , washenzi hapo zamani.
*****
“Babu zetu walikuwa, wapo totoro gizani”,
haya nilifundishiwa, karibu miaka sitini,
‘mi bado sijaelewa, na staki kwelewa hini,
eti siye tulikuwa, washenzi hapo zamani !!?
*****
Huku yote waliponda, eti ya kishenzi yetu,
vyema tulivyoviunda, hawakuthamini katu,
vya chuma tulipounda, waka’amba vina kutu,
eti siye tulikuwa, washenzi hapo zamani.
*****
Wajameni fikiria, tafakari n’nayowaza,
Ziwa la Vikitoria, si li’kuwa Ziwa Nyanza?
kila walichopitia, walikibatiza kwanza,
eti siye tulikuwa, washenzi hapo zamani.
*****
Mlima wa Eligoni, hauna la jadi jina?
Wakenya nipulikeni, mnambie na maana,
Babu wana jina gani, la mlima walinena?
eti siye tulikuwa, washenzi hapo zamani.
*****
Leo napata simanzi, kasumba walotutia,
tukakubali ushenzi, hadi leo nawambia,
tunalo soko mshenzi, na la kizungu sikia,
eti siye tulikuwa, washenzi hapo zamani.
****^
Haya ya Nyerere mambo, kuusaili uzungu,
kauliza hili jambo,la kasumba ya kizungu,
vitu vyenye kubwa umbo, mwaviita vya kizungu,
nzi mwenye kubwa umbo, hamusemi wa kizungu?
*****
Ushenzi haswa yakini, na ma’na ye halisia,
siye huo wa zamani, waliotupakazia,
ni uno wa enzi hini, kasumba kukumbatia,
yetu kutoyathamini, tukaona ya kishenzi,
*********
Rwaka rwa Kagarama,,( Mshairi Mnyarwanda)
Jimbo la Mashariki, Wilaya ya Nyagatare,
R W A N D A..

SHAIRI: YUPO BINTI ANIGHURI
*********
Ninahisi vungevunge,
miye mwana Mnyarwanda,
lakini wacha nitunge,
beti zifikie kenda.
*****
Jama nawafahamisha,
yupo binti anighuli,
hili limenighumisha,
nakosa hata kauli.
*****
Kimwana aso na tenge,
uno badii jamali,
tenzi hili nilitunge,
liwe tuzo la kimwali.
*****
Uzuri we mdawari,
kidege Mtanzania,
kwake nimedadahari,
ni aje ‘tanifikia?
*****
Ipo siku alikuja,
anapaa ja tuyuri,
kumpokea nikaja,
akamficha khantwiri.
*****
Ni Purinsezi makini,
msanii mshairi,
ni mtunzi na aghani,
anikosha ninakiri.
*****
Nti yetu iko powa,
naja mwa hini qamari,
siyo kwa kuogopewa,
nikute uko tayari.
*****
Yeo ‘wache kupulika,
longo wanakuambia,
kwetu Rwanda ukifika,
uwe wangu Malikia.
*****
Beti kenda ni’shafika,
n’kushukuru Rahmani,
n’najisikia kuchoka,
kalamu natuwa chini.
*******
Rwaka rwa Kagarama
Mshairi Mnyarwanda.

BWATUKO

Mtunzi: Abdul-razaq Rajabu Salimu
Shairi: Bwatuko
Tarehe: 05/07/2019

BWATUKO
1. Rajabu mwana Salimu, vita sasa nimeanza
Naongea mufahamu, maadili kuyatunza
Taongea musalimu, kwa wangu huu utunzi
Mbwatukaji nabwata, mambo mengi tabwatuka

2. Nabwata kwa mbwatuko, kusudi si kutukana
Nabwata kwa sikitiko, kusudi si kugombana
Nabwata kwa usikiko, sauti sikike sana
Nabwatukia vijana, wakike kwa wakiume

3. Vijana ninyi wa vyuo, ndio nawabwatukia
Tena nawashusha vyeo, hasa kwa kuwakamia
Mufanyayo huku vyuo, machafu kuyavamia
Huu mwanzo wa kubwata, sijui takoma lini

4. Wanikabu na hijabu, leo ninaanza nao
Wanamengi masaibu, ni wachafu pia hao
Kificho chao nikabu, wazinifu ndio wao
Mavazi wayaharibu, uchafu kila uchao

5. Wengine hutekenyana, mwili kusisimshana
Mwisho wao kudinyana, vijana kuchezeana
Eti ni kula ujana, kutwa kufanyiziana
Nabwata mbwatukaji, mchukiao kufeni

6. Wasichana nawachana, metolewa usichana
Mulikuja wasichana, munaondoka hamuna
Kazi yenu kujamana, chovywachovywa kwa sana
Nabwata kwa sikitiko, kusudi ni kuadili

7Mimi ndio mswahili, wa kuenzi uswahili
Napenda mambo jamali, hasa yale ya halali
Leo meanza na hili, wenzangu tulijadili
Nimebwata kwelikweli, haya sasa kosoeni.

abuusalahuddiyn@gmail.com
Chungwa tamu ni la Tanga

Sikili mimi maskini,
Uvivu wangu nyumbani,
Ukiwa huu njiani,
Nakufa hapa kwa nini?

Sadiki sasa ashiba,
Chakula kingi kwa Baba,
Nirudi tena kwa Baba,
Nakufa hapa kwa nini?

Naomba radhi nimekosa,
Nitakuwa mtoto mwema sasa,
Shambani tena sitakosa,
Baba na Mama nisameheni.

Nitalima kama Sadiki,
Nitalima wala sichoki,
Na nyumbani tena sitoki,
Baba na Mama nisameheni.

BWEGE
Ni wewe ulomkubwa, ulo kipofu ni wewe
Ni wewe wa sifa kubwa, mla minofu ni wewe
Ni wewe bwabwabwabwa, muongofu ni wewe
Ni wewe kubwajinga, mpenda sifa ni wewe.

Ni wewe mwenye elimu, kushinda wote ni wewe
Ni wewe mwenye walimu, sehemu zote ni wewe
Ni wewe usonidhamu, mwenye akili ni wewe
Ni wewe kubwajinga, mpenda sifa ni wewe.

Ni wewe waturuhusu, kuvaa tupu ni wewe
Ni wewe wa uchi nusu, kuuruhusu ni wewe
Ni wewe inakuhusu, kesi hii ni wewe
Ni wewe kubwajinga, mpenda sifa ni wewe.

Ni wewe ulosharifu, mpendwa sana ni wewe
Ni wewe mwongoza safu, msemwa sana ni wewe
Ni wewe mwenye uchafu, ulo msafi ni wewe
Ni wewe kubwajinga, mpenda sifa ni wewe.

Ni wewe mwenye sheria, katika mengi ni wewe
Washindwa kuitumia, kwenye msingi ni wewe
Ni wewe wa ndoto mia, kuzitimiza ni wewe
Ni wewe kubwajinga, mpenda sifa ni wewe.

Ni wewe kwanza kuzawa, kimataifa ni wewe
Ni wewe mekuwa bwabwa, sheria bubu ni wewe
Ni wewe waamuliwa, na watotowo ni wewe
Ama kweli kubwajinga, ni wewe mpenda sifa.

Watoto wajivalia watakavyo, kimya mekaa ni wewe
Watoto wazini hovyo, unatazama ni wewe
Uhuria huu hovyo, weka sheria ni wewe
Ni wewe kubwajinga, mpenda sifa ni wewe.

Eti kichwa cha famili, na koo kubwa ni wewe
Ni wewe dhoofu hali, jitu zima hovyo wewe
Mabaya kwako halali, jizumbukuku ni wewe
Nakoma kukusema wewe, jirekebishe chizi wewe.

Mtunzi: Abdul-razaq Rajabu Salimu
Kutoka: Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (CHUKIDA)
Mawasiliano: 0659392247
abuusalahuddiyn@gmail.com / 5greatlibrary@gmail.com
Chungwa tamu ni la Tanga

TANZANIA, MAMA’NGU WA KAMBO MWEMA
————————————————————–
1.
Ipo dhana kwao wengi, ‘ti mama wa kambo mbaya,
yananenwa mara nyingi, Ila si wote wabaya.
Si dhana yenye msingi, kuwa ni kanuni haya,
mama’ngu wa kambo mwema, anaitwa Tanzania.
2.
Ni wasaa maalum, Qarima ‘menipatia,
n’kiitumia nudhumu, nina kumsalimia.
Asalaam aleikumu, heshima nakupatia,
mama’ngu wa kambo mwema, Tanzania nipulike.
3.
Nalipofunua mato, na akili kufungua,
wa Kinyarwanda mtoto, nchi hini nalikua,
n’kicheza nao watoto, mu vichaka vya maua,
mama’ngu wa kambo mwema, alikuwa Tanzania.
4.
N’kumbuka shule n’kienda, kalamu kwanza kushika,
mchangani tukiunda, vimichoro kadhalika.
Nyimbo somo tulipenda, na mistari kwandika,
mama’ngu wa kambo mwema, si’sahau Tanzania.
5.
Wendani nawakumbuka, huko darasa la kwanza,
madogo wa Ubendeni, na Wakikuyu n’kiwaza,
Pili wa Unyamwezini, na Nyagah ninawawaza,
mama’ngu wa kambo mwema, jinale ni Tanzania.
6.
Huko yali masikani, Warwanda yalihifadhi,
wa MAUMAU yakini, Wakenya yakihifadhi.
Eneo la Ubendeni, haja zetu yalikidhi,
mama’ngu wa kambo mwema, Tanzania mkarimu.
7.
“Binadamu wote sawa, Wafirika ndugu zangu”
ni somo tulipatiwa, tuli makinda wenzangu.
ni ya utu tuligewa, na tukifundwa undugu,
mama’ngu wa kambo mwema, ni mlezi Tanzania.
8.
Nchi mama n’kamkuta, nikiwa mtu mzima,
kwa malezi nilopata, sasa natenda mazima,
yangu nchi mama hata, yatambua yako mema,
mama’ngu wa kambo mwema, ni jirani Tanzania.
9.
Toka ndani ya mtima, nakutakia kwa dhati,
fanaka na usalama, amani kulla wakati.
Nina namuenzi jama, n’sema pasi masharti,
mama’ngu wa kambo mwema, ni wa kheri Tanzania.
10.
Jameni Watanzania, Mola awajalieni,
ya umoja kuwania, undugu twendelezeni.
Tuikuze njema nia, mikono tushikaneni,
mama’ngu wa kambo mwema, Tanzania laazizi.
11.
Tungo nimeshalijenga, kalamu chini naweka,
n’shukuru kun’gea mwanga, Maulana Mtajika.
Hisia zangu kutunga, mno nimefarijika,
n’kikumbuka Tanzania, Mama’ngu wa kambo mwema.
***
Rwaka rwa Kagarama, Mshairi Mnyarwanda.
Jimbo la Mashariki, Wilaya ya Nyagatare, RWANDA.