02-08-2022, 05:48 PM
HII NDIYO ETIMOLOJIA YA NENO 'MBASHARA/MUBASHARA' NA 'MUBASHIRI'
Neno *mbashara* katika lugha ya Kiswahili ni *kivumishi* chenye maana ya kinachorushwa hewani moja kwa moja na kusikika na kuonwa wakati huohuo aghalabu kupitia matangazo ya redio na televisheni.
Mfano: Kipindi mbashara cha televisheni kitarushwa saa moja kamili usiku.
Katika lugha ya Kiarabu, neno linalofanana na hili kimuundo ni neno la Kiarabu *mubaashara* *( *soma: mubaasharatun/mubaasharatan/mubaasharatin مباشرة)* tendo-jina ( *masw-dar مصدر* ) litokanalo na kitenzi cha Kiarabu *baashara باشر* chenye maana zifuatazo:
1. Ameanza jambo au shughuli yeye mwenyewe bila ya kumtegemea mwengine.
2. Amedhihiri.
3. Amewahi kufanya tendo fulani; mara moja.
Neno *mubashiri* (Soma: *mubaashirun/mubaashiran/mubaashirin مباشر*) katika lugha ya Kiarabu ni jina la mtendaji ( *faailun فاعل* ) wa *kitenzi* cha Kiarabu *baashara باشر* lenye maana zifuatazo:
1. Kitu kinachotokea bila ya kusaidiwa na kitu kingine: *sababun mubaashir سبب مباشر* sababu ya moja kwa moja.
2. Amezungumza kwa kutumia data/nyaraka rasmi.
3. Matangazo ya moja kwa moja ya redio na televisheni *bath-thun mubaashir بث مباشر.*
4. Uhusiano wa moja kwa moja usiokuwa na mtu wa kati. *Alaaqatun mubaashiratun علاقة مباشرة.*
5. Kodi isiyo ya moja kwa moja *dhwaribatun ghayru mubaashiratin ضريبة غير مباشرة* kama kodi inayopatikana kutokana na mauzo ya stampu.
Kinachodhihiri ni kuwa Waswahili wamelichukua neno la Kiarabu *mubaasharatun مباشرة* wakalitohowa kuwa *mbashara* na kulipa maana ya neno la Kiarabu *mubaashirun/mubaashiran/mubaashirin مباشر* ambalo moja ya maana zake ni matangazo ya moja kwa moja aghalabu kupitia redio na televisheni.
*Shukran sana.*
*Khamis S.M. Mataka.*
Neno *mbashara* katika lugha ya Kiswahili ni *kivumishi* chenye maana ya kinachorushwa hewani moja kwa moja na kusikika na kuonwa wakati huohuo aghalabu kupitia matangazo ya redio na televisheni.
Mfano: Kipindi mbashara cha televisheni kitarushwa saa moja kamili usiku.
Katika lugha ya Kiarabu, neno linalofanana na hili kimuundo ni neno la Kiarabu *mubaashara* *( *soma: mubaasharatun/mubaasharatan/mubaasharatin مباشرة)* tendo-jina ( *masw-dar مصدر* ) litokanalo na kitenzi cha Kiarabu *baashara باشر* chenye maana zifuatazo:
1. Ameanza jambo au shughuli yeye mwenyewe bila ya kumtegemea mwengine.
2. Amedhihiri.
3. Amewahi kufanya tendo fulani; mara moja.
Neno *mubashiri* (Soma: *mubaashirun/mubaashiran/mubaashirin مباشر*) katika lugha ya Kiarabu ni jina la mtendaji ( *faailun فاعل* ) wa *kitenzi* cha Kiarabu *baashara باشر* lenye maana zifuatazo:
1. Kitu kinachotokea bila ya kusaidiwa na kitu kingine: *sababun mubaashir سبب مباشر* sababu ya moja kwa moja.
2. Amezungumza kwa kutumia data/nyaraka rasmi.
3. Matangazo ya moja kwa moja ya redio na televisheni *bath-thun mubaashir بث مباشر.*
4. Uhusiano wa moja kwa moja usiokuwa na mtu wa kati. *Alaaqatun mubaashiratun علاقة مباشرة.*
5. Kodi isiyo ya moja kwa moja *dhwaribatun ghayru mubaashiratin ضريبة غير مباشرة* kama kodi inayopatikana kutokana na mauzo ya stampu.
Kinachodhihiri ni kuwa Waswahili wamelichukua neno la Kiarabu *mubaasharatun مباشرة* wakalitohowa kuwa *mbashara* na kulipa maana ya neno la Kiarabu *mubaashirun/mubaashiran/mubaashirin مباشر* ambalo moja ya maana zake ni matangazo ya moja kwa moja aghalabu kupitia redio na televisheni.
*Shukran sana.*
*Khamis S.M. Mataka.*
Mwl Maeda