+- JIFUNZE KISWAHILI (https://jifunzekiswahili.co.tz)
+-- Forum: My Category (https://jifunzekiswahili.co.tz/forumdisplay.php?fid=1)
+--- Forum: Majadiliano ya Wadau wa Kiswahili (https://jifunzekiswahili.co.tz/forumdisplay.php?fid=16)
+--- Thread: ETIMOLOJIA YA MANENO ' ADA' na 'ADAA' (/showthread.php?tid=1791)
ETIMOLOJIA YA MANENO ' ADA' na 'ADAA' - MwlMaeda - 12-22-2021
HII NDIYO ETIMOLOJIA YA MANENO ' ADA' na 'ADAA'
Neno *ada* katika lugha ya Kiswahili lina maana zifuatazo:
1. *Nomino* : Gharama au karo anayolipa mtu ili apatiwe huduma fulani kwa mfano katika elimu, burudani au kupata uanachama katika chama.
2. *Nomino:* Mila na desturi za jamii fulani. (Mfano: Kila kabila lina ada zake za maziko.)
3. Kawaida katika kufanya jambo. (Kwa mfano: Kunywa chai kila jioni ni ada yake.)
Kuna methali: *Ada ya mja hunena, muungwana ni kitendo.*
Katika lugha ya Kiarabu, neno hili *ada* (soma: *aadatun/aadatan/aadatin عادة* ) lina maana zifuatazo:
1. *Nomino* : Jambo ambalo mtu amezoea kulifanya na kulikariri.
2. *Nomino* : Kulitekeleza jambo ipasavyo na ndani ya wakati.
3. *Nomino* : Kutimiza wajibu na kuukamisha.
4. Jambo linalokariri kutokea kila mwezi; ada ya mwezi.
Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ( *aadatun/aadatan/aadatin عادة*) lilipoingia katika lugha ya Kiswahili na kutoholewa kuwa neno *ada* maana yake katika Kiarabu haikubadilika na lilichukua dhana mpya ya *gharama au karo anayolipa mtu ili apatiwe huduma fulani a* dhana ambayo Kiarabu huitwa *rasmun/rusuumun* *رسم/رسوم* .
Neno *adaa* katika lugha ya Kiswahili lina maana ya 'ulazima unaompasa mtu kuutekeleza kwa mujibu wa maamrisho ya dini kwa mfano kuswali, kufunga na kutoa Zaka.
Neno hili *adaa* (soma: *adaa-un/adaa-an/adaa-in أداء* ) katika lugha ya Kiarabu lina maana ya:
1. Kulifikisha jambo na kulitimiza au kulitekeleza kwa namna inavyopasa.
2. Kuzitamka herufi za lugha kwa namna inayopasa.
Kinachodhihiri ni kuwa neno hili *adaa*(soma: *adaa-un/adaa-an,/adaa-in أداء*) lilipoingia katika Kiswahili maana yake katika Kiarabu haikubadilika ingawa lilijifunga katika wajibu wa kutekeleza maamrisho ya dini.
*Shukran sana.*
*Khamis S.M. Mataka.*