12-16-2021, 07:44 AM
HII NDIYO ETIMOLOJIA YA MANENO 'HALISI' NA 'UHALISI'
Neno *halisi* katika lugha ya Kiswahili ni kitenzi elekezi chenye maana zifuatazo:
1. Halisi.a, endana, lingana na (bei).
2. Faa.
Neno hili *visawe* vyake ni maneno *stahiki*, *pendeza* , *shimiri* na *stahili* .
Neno hili linanyambulika na kupatikana neno *halisia* .
3. Neno hili ni Kihisishi chenye maana ya: *kisicho doa wala dosari; kilicho asilia.*
4. Neno hili pia ni kivumishi chenye maana ya:
(i) -enyewe ; *rafiki halisi* , rafiki hasa.
(ii) - a kweli bila ya uwiano au kufanana na -ingine.
5. Neno hili ni kielezi kwa maana ya: *pasipo mashaka,* *hasa* .
Neno *uhalisia* ni nomino yenye maana zifuatazo:
1. Hali ya kuwa bayana, halisi na sahihi.
2. Uhalali asilia wa kisheria.
3. Hali ya jambo, kitu au tendo lilivyo.
Katika lugha ya Kiarabu, neno hili *halisi* ( soma: *khaaliswun/khaaliswan/khaaliswini* *خالص* ) lina maana zifuatazo:
1. Kilicho halali.
2. Kilicho safi; kisicho doa.
3. Rangi nyeupe iliyotakata; rangi nyeupe isiyo doa.
4. Kinachomhusu mtu maalumu.
5. Bidhaa isiyodaiwa kodi.
6. Rafiki/mwandani wa kweli.
Neno *uhalisi* si neno la Kiarabu bali limesanifiwa kutokana na neno la Kiarabu *halisi* *خالص* .
Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ( *khaaliswun* *خالص* ) lilipoingia katika lugha ya Kiswahili na kutoholewa likawa *halisi* maana yake katika lugha yake ya asili - Kiarabu - haikubadilika bali Kiswahili kikaongeza maana zingine.
*Shukran sana.*
*Khamis S.M. Mataka.*
Neno *halisi* katika lugha ya Kiswahili ni kitenzi elekezi chenye maana zifuatazo:
1. Halisi.a, endana, lingana na (bei).
2. Faa.
Neno hili *visawe* vyake ni maneno *stahiki*, *pendeza* , *shimiri* na *stahili* .
Neno hili linanyambulika na kupatikana neno *halisia* .
3. Neno hili ni Kihisishi chenye maana ya: *kisicho doa wala dosari; kilicho asilia.*
4. Neno hili pia ni kivumishi chenye maana ya:
(i) -enyewe ; *rafiki halisi* , rafiki hasa.
(ii) - a kweli bila ya uwiano au kufanana na -ingine.
5. Neno hili ni kielezi kwa maana ya: *pasipo mashaka,* *hasa* .
Neno *uhalisia* ni nomino yenye maana zifuatazo:
1. Hali ya kuwa bayana, halisi na sahihi.
2. Uhalali asilia wa kisheria.
3. Hali ya jambo, kitu au tendo lilivyo.
Katika lugha ya Kiarabu, neno hili *halisi* ( soma: *khaaliswun/khaaliswan/khaaliswini* *خالص* ) lina maana zifuatazo:
1. Kilicho halali.
2. Kilicho safi; kisicho doa.
3. Rangi nyeupe iliyotakata; rangi nyeupe isiyo doa.
4. Kinachomhusu mtu maalumu.
5. Bidhaa isiyodaiwa kodi.
6. Rafiki/mwandani wa kweli.
Neno *uhalisi* si neno la Kiarabu bali limesanifiwa kutokana na neno la Kiarabu *halisi* *خالص* .
Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ( *khaaliswun* *خالص* ) lilipoingia katika lugha ya Kiswahili na kutoholewa likawa *halisi* maana yake katika lugha yake ya asili - Kiarabu - haikubadilika bali Kiswahili kikaongeza maana zingine.
*Shukran sana.*
*Khamis S.M. Mataka.*