+- JIFUNZE KISWAHILI (https://jifunzekiswahili.co.tz)
+-- Forum: My Category (https://jifunzekiswahili.co.tz/forumdisplay.php?fid=1)
+--- Forum: Majadiliano ya Wadau wa Kiswahili (https://jifunzekiswahili.co.tz/forumdisplay.php?fid=16)
+--- Thread: ETIMOLOJIA YA MANENO 'ABIRI' na 'ABIRIA' (/showthread.php?tid=1766)
ETIMOLOJIA YA MANENO 'ABIRI' na 'ABIRIA' - MwlMaeda - 12-18-2021
HII NDIYO ETIMOLOJIA YA MANENO 'ABIRI' na 'ABIRIA'
Neno abiri katika lugha ya Kiswahili lina maana zifuatazo:
1. *Nomino* : Harufu nzuri inayonukia; manukato ya kupendeza.
2. *Kitenzi elekezi:*
(i) fafanua jambo kwa vizuri, (ii) eleza jambo litakavyojiri; tabiri.
3. *Kitenzi si elekezi:*
(i) safiri kutoka eneo moja kwenda jingine kwa kutumia chombo chochote cha usafiri.
(ii) fanya safari kwa chombo cha majini.
4. *Kitenzi si elekezi:* elimika na jambo kwa kutumia mfano uliokwishatokea. (Visawe: tahadhari; jihadhari; kuwa mwangalifu.)
5. *Kitenzi si elekezi:* ingia katika chombo cha kusafiri, kwa mfano, meli, basi, mashua na kadhalika.
Neno *abiria* katika lugha ya Kiswahili ni *nomino* yenye maana ya: mtu anayetoka mahali fulani na kwenda pengine kwa kutumia chombo kwa mfano, basi, treni na kadhalika na ambaye si mfanyakazi wa chombo hicho.
Katika lugha ya Kiarabu, neno hili *abiri* limetokana na vitenzi vya Kiarabu *abara* *عبر* na pia *abbara* *عبر* vyenye maana zifuatazo:
1. Amevuka (barabara au mto).
2. Amesafiri na chombo cha majini.
3. Amekufa/Amefariki/Ametawafu.
4. Amepita/Yamepita.
5. Ameieleza vyema habari fulani.
6. Amefasiri ndoto.
Kinachodhihiri ni kuwa neno hili ( *abara* *عبر*) lilipoingia katika lugha ya Kiswahili na kutoholewa kuwa neno *abiri* , maana yake katika lugha ya asili - Kiarabu haikubadilika ingawa lilichukua baadhi za maana na kuacha maana zingine.
Ama neno *abiria* , hili si neno halisi la Kiarabu bali ni matokeo ya usanifishaji na unyambulishaji wa neno *abiri* kutoka neno la Kiarabu *abara/abbara.*
*Shukran sana.*
*Khamis S.M. Mataka.*